Moeilijke Bijbelteksten: Wat betekenen de geslachtslijsten in Genesis?

God18 maart 2020 Marco van Putten
Marco van Putten

In de serie Moeilijk Bijbelteksten behandelt Bijbelleraar Marco van Putten in korte artikelen onderwerpen uit de Bijbel die moeilijk worden gevonden. Dit artikel gaat over de lange lijsten met geboorten in het begin van het Bijbelboek Genesis. Veel mensen vinden die lijsten saai en betwijfelen het nut. Wat is de betekenis ervan?

Een betekenis zou kunnen zijn dat de opvolgende geboorten de tijdsduur van de Voortijd (Tijd tussen de Schepping en de watervloed (Noach)) zou aangeven. Maar dat is dubieus, omdat het namelijk niet zeker is of de tijdsrekening in de Voortijd dezelfde was als die van tegenwoordig. Dit heeft ermee te maken dat de watervloed gevolgen had die zich niet alleen tot het doden van mensen en dieren op aarde beperkte. De woorden van God in Genesis 8:22 wijzen erop dat Hij de seizoenen instelde. Hij zorgde ervoor dat de aarde vanaf toen langzaam voorover en achterover ging bewegen waardoor de zon afwisselend op de ene en daarna op de andere helft zou schijnen. Dit heeft niet alleen grote invloed op het klimaat, maar is ook ongunstig voor de slijtage van de aarde en de schepselen.

De vraag is of de instelling van de seizoenen de enige ingreep was. Heeft God bijvoorbeeld de aarde sneller doen draaien, waardoor de dagen korter zijn geworden (Mt 24:22)? Heeft Hij ook andere ingrepen gedaan in het zonnestelsel, zoals aan de maan, of het heelal? Het kan dus zomaar zijn dat ook de duur van dagen is verkort. Hoewel dit schijnbaar niet expliciet in de Bijbel staat. Zeker is wel dat de levensomstandigheden op aarde na de watervloed ongunstiger waren geworden. Dit wordt zichtbaar in de scherpe afname van levensduur van de mens (en waarschijnlijk ook van de andere schepselen). Binnen 300 jaar na de watervloed was de gemiddelde leeftijd van de mens niet veel meer dan 100 jaar.

Een andere gedachte is dat de geslachtslijsten ‘bewijs’ leveren van het bestaan van ‘heilig nageslacht’. Dat individuele heiligheid of van Gods volk (collectief) wordt doorgegeven via geboorten; etnocentrisme (tunnelvisie die stelt dat Gods volk gekoppeld is aan/afhankelijk is van fysieke afstamming). Kaïns gedrag liet, in de eerste generatie na Adam, echter zien dat dit niet bestaat. Hoe kan immers een boosaardige voortkomen uit een ‘heilig geslacht’?. De klap op de vuurpijl is dat in de laatste generatie voor de vloed slechts één vrome was overgebleven: Noach. Alle afstammelingen van de stamboom van Set, de godsdienstige opvolger van Adam bleken boosaardig geworden te zijn. Ook de gelovigen na Noach brengen zowel heiligen als boosaardigen voort. Soms in één zwangerschap (Gn 25:23).

Dan is er de gedachte van vrome opvoeding. Dat de geslachten in Genesis 5 worden genoemd om erop te wijzen hoe belangrijk het is dat de ouders aan hun kinderen Gods wil en het geloof overdragen. Maar het voorval van Kaïn laat zien dat geloofsontwikkeling een gave was die niet iedereen oppakte (Gn 4:7-9). De eerste generaties (ook die van na de watervloed) konden te rade gaan bij het vrome voorgeslacht die nog in leven waren. Sommige verzaakten hun geloof te ontwikkelen of lieten het overwoekeren door hun boze hart (Gn 6:3). Vroomheid werd van aanvang aan bepaald door eigen verantwoordelijkheid (Gn 2:16-17).

Calvijn dacht in de geslachtslijsten een bevestiging van Gods voorbeschikking (Predestinatie) van uitverkiezing te zien. God zou de geboorte van de genoemde vrome zonen altijd al bedoeld hebben. Alleen laat deze dubbele Verkiezingstheorie zich niet rijmen met het feit dat slechts één mens uit die afstammelingen genade vond in de ogen van God: Noach. Met de dood van alle overige mensen en dieren tot gevolg. Welk nut dient dubbele Verkiezing als het niet tot toename, maar afname van Gods volk leidt? Wat is het nut van het verwerpen van de meerderheid van mensen en dieren? Deze theorie is strijdig met het ultieme richtpunt in de Bijbel: dat zoveel mogelijk mensen worden toegevoegd aan Gods volk ten gunst van de Schepping.

Wat kan wel geleerd worden van de geslachtslijsten?:

Genesis 4
1. Kaïn (Hebr. Qajin – verkregen)
2. Henoch (Hebr. Chanoch – toegewijd)
3. Hirad (Hebr. ’Ierad – vloot)
4. Mechuja-el (Hebr. Mechoeja‘El – zij zijn door God verdelgd)
5. Methusa-el (Hebr. Metoesa‘El – zij zijn mannen van God)
6. Lamech (Hebr. krachtig)
7. Jabal, Jubal, Tubal-Kaïn en Naema (Hebr. Javal – waterstroom voortbrengen, Joeval – geluidstroom voortbrengen, Toeval-Qajin – gedragen door Kaïn en Na’amah – (grote) prachtigheid))

Genesis 5
1. Adam (Hebr. uit bloedrode aarde)
2. Set (Hebr. Sjet – herstel (van het patriarchaat))
3. Enos (Hebr. ‘Énosj – sterfelijk mens (die God ging aanroepen (Gn 4:26)))
4. Kenan (Hebr. Qejnan – genesteld bezit)
5. Mahalal-el (Hebr. Mahalal‘El – lof aan God)
6. Jered (Hebr. Jaréd – Neerdalende afstamming)
7. Henoch
8. Methusalach (Hebr. Metoesjalach – man van het wapen)
9. Lamech
10. Noach (Hebr. tijdelijke verlichting)

In de stamboom van Adam tot Noach (Gn 5) wordt meer vrome namen genoemd dan in die van Kaïn. Dit kan wijzen op grotere geloofsontwikkeling en op fysieke vruchtbaarheid. De namen in de geslachtslijn vanaf Set (Gn 5) laten een bedruktheid zien door de geloofsafval van Adam.

De namen in de geslachtslijn van Kaïn laten hoogmoed zien en een bewustheid op zichzelf aangewezen te zijn (leven vanuit eigen kracht). Van belang is ook te wijzen op de sterke overeenkomst tussen sommige namen in de twee geslachtslijnen wat erop lijkt te wijzen dat er later wederzijds contact was (competitie).

De twee geslachtslijsten hebben veel verschillen en de naambetekenissen laten zien dat ze twee afzonderlijke geslachten vertegenwoordigen: de boosaardigen en de vromen. De knapheid van Kaïns kleindochter, Naema (deze Hebreeuwse naam betekent ‘schoonheid’), verklaart dat de vromen toch afvallig werden: uiteindelijke vermenging van het geslacht van Set met die van Kaïn door huwelijken (Gn 6:2). Vandaar dat God ingreep (Gn 6:7).

De geslachtslijsten laten zien dat door de overtreding van Eva en Adam alle mensen van God afdwaalden (Rm 3:12) en slechts een enkeling nog in staat bleek om bij God genade te vinden (Mt 19:26).

Praatmee

Beluister onze podcast

#326 Jeffrey, Herman van Wijngaarden en Joël Boertjens over LHBTI en een vergeten groep
Beluister op soundcloud
Bekijk alle afleveringen
Of beluister op:

Meerartikelen

GZB-lied 'Here i am, Lord'
Video

GZB vraagt middels nieuw lied 'Here i am, Lord' aandacht voor (uit)zending

Al ruim 100 jaar zendt de GZB mensen uit naar verschillende landen in de wereld. De afgelopen tijd blijven veel ‘zendingsvacatures’ echter onvervuld. Met een Pinkstercampagne hoopt de GZB het zendingsvuur (opnieuw) aan te wakkeren. Speciaal voor deze

Pete Greig
Preekverslag

Volgens Pete Greig maakt Gods aanwezigheid ons anders

Zoals Mozes ervoor koos niet zonder Gods aanwezigheid verder te gaan naar het beloofde land, moeten ook Nederlandse christenen steeds weer kiezen voor Gods nabijheid. Dat is de boodschap van de Britse voorganger en aanjager van de gebedsbeweging 24/7

Ds. M. Klaassen
Video

Ds. Klaassen vertelt over man die uit de homoscene stapte: "Gods Woord was raak"

"Hij is uit de homoscene gestapt en kwam tot geloof in de Heere Jezus. Op scholen vertelt hij nu wat voor grote dingen God in Zijn leven heeft gedaan. Dat is Gods genade, en dat kan ook in uw en jouw leven. Het kan echt voor de slechtsten, omdat God

Ani
Video

Ani's dochter raakte ernstig gewond bij inslag mortiergranaat: "Ik zag een vreselijke hoofdwond"

Tijdens de oorlog in Syrië raakt Maria, de nog jonge dochter van Ani, door een mortiergranaat ernstig gewond aan haar hoofd. Ani gaat samen met haar man en dochter een moeilijke tijd door. Hoewel het beter gaat, komen ze af en toe nog nieuwe probleme

Wilkin van de Kamp
Video

Wilkin van de Kamp legt uit dat eenheid in Christus verschil in leer en beleving overstijgt

"Onze individuele eenheid met Christus vormt de basis van onze gezamenlijke eenheid in Christus, daarom verbindt het avondmaal ons niet alleen met Hem maar ook met elkaar. De band van eenheid die verschil in leer en beleving overstijgt. We zijn broer

Jacques Brunt
Video

Jacques Brunt ziet antisemitisme angstvallig toenemen: "De geschiedenis lijkt zich te herhalen"

"De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog zijn we misschien niet vergeten, maar de vraag is wel: hebben we onze lessen daaruit getrokken en doen we er vandaag ons voordeel mee? Want ondanks dat heel veel mensen roepen: ‘dat nooit meer’, lijkt de ge

Gods Geest
Verdieping

Vuur van Gods Geest brandt uit: afgoden en zonden gaan in rook op

Met Pasen worden in het oosten en noorden van het land paasvuren ontstoken, een traditie uit de tijd van de Germanen. Het vuur was bij hen een offer aan de god Ostara en een teken van vruchtbaarheid. In de Bijbel komen wij het teken van vuur onder an

Joke Buis
Nieuws

Christelijke zangeres Joke Buis lanceert nieuwe EP: ‘Hoe ik je zie'

Het lijkt een ongeschreven regel: de mooiste (en vaak ook beste) liedjes zijn die waar je iets in herkent. Een gevoel, een beschrijving, een situatie. De christelijke zangeres Joke Buis kent de kracht van wat zo'n lied met je doet maar al te goed. En

Meerartikelen

Jan-Jaap van Peperstraten
Preekverslag

Hoe herken je de Heilige Geest in je leven?

Het is Pinksteren, we vieren de gave van de Geest aan Maria en de Leerlingen. De Kerk wordt op weg gezet om de wereld in te gaan, om te getuigen van het Evangelie. De Geest maakt ons nieuwe mensen, zet ons op een nieuwe weg. We krijgen een bijzondere

Wycliffe Bijbelvertalers
Nieuws

Wycliffe Bijbelvertalers: "Het verlangen naar een Bijbel is ontzettend groot"

Met Pinksteren hoorden velen in Jeruzalem het Evangelie in hun eigen taal. Duizenden kwamen tot geloof en de eerste kerk werd gesticht. Nu, ruim tweeduizend jaar later, ziet Wycliffe Bijbelvertalers nog steeds hoe Gods Woord in de eigen taal mensen v

Marijn Burkunk
Column

Laten we de Heilige Geest weer de allerhoogste autoriteit toekennen

Johannes de Doper was niet zomaar iemand. Hij was Gods heraut om Jezus bij de mensen te introduceren. Hij verkondigde dat Jezus de Zoon van God is, die de zonden van de wereld zou komen wegnemen. Dat hij, Johannes, de mensen doopte met water, maar da

Kees van Helden
Opinie

Wat we kunnen leren van een strafzaak over illegale abortus

Op 18 oktober 2019 werden twee lichamen gevonden in een huis in Diemen. Het waren de Braziliaanse Patricia en het één maand te vroeg geboren kindje van haar en haar vriend Dennis E. Die laatste staat deze week voor de rechter voor een gruwelijk misdr

Anja Haga / Don Ceder
Nieuws

ChristenUnie hamert in Tweede Kamer op komst nieuwe godsdienstgezant

Treuzel niet met benoeming van de nieuwe gezant Godsdienstvrijheid, dat was de oproep afgelopen week van Anja Haga, Europese lijsttrekker voor de ChristenUnie en Don Ceder, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie, tijdens het debat over de staat van de

Jan Pool-Opwekking-ds. Alfred van de Weg
Nieuws

Christenen betreuren dat SGP niet naar Opwekking komt: "Gemiste kans"

"Een gemiste kans", zo reageren verschillende christenen via sociale media op het besluit van de SGP om het bezoek aan de Pinksterconferentie Opwekking te annuleren.  Vanwege ‘veel kritische reacties uit de achterban’ heeft de SGP op de valreep beslo

Ds. G. van Zanden
Video

Ds. Van Zanden vertelt dat een christen zichzelf niet kan redden: "Alleen Hij maakt zalig"

“Uiteindelijk moet de redding van elders komen. Als christenen zeggen we dan: ‘De redding komt niet van een ander, de redding komt van boven.’ We hebben alles van Hem te verwachten. Als Jezus Zich aan u openbaart als uw Zaligmaker, dan is Hij het die

Sekten
Nieuws

Franse christenen verwelkomen nieuwe wet tegen religieuze sekten

Frankrijk heeft een nieuwe wet om zogeheten schadelijke religieuze sekten te bestrijden. Dat meldt Evangelical Focus. De wet past de eerdere wet uit 2001 aan nieuwe situaties aan waarin groepen proberen de vrijheid van burgers psychologisch of fysiek

Concertgebouw
Nieuws

Joodse muzikanten mogen tóch optreden in Amsterdam; concert via livestream te volgen

Aanstaande zaterdag vindt er in het Amsterdamse Concertgebouw tóch een concert plaats van het Jerusalem Quartet. Eerder besloot het Concertgebouw alle optredens van het strijkkwart te annuleren omdat men de veiligheid niet kon garanderen. Daarop reag

PerspectieF
Nieuws

ChristenUnie-jongeren verafschuwen rechts kabinet: 'Zwarte dag voor Nederlandse democratie'

'Na maanden formeren zijn de partijen die al van begin af aan met elkaar in gesprek zijn eruit. Hoewel het goed is dat er na lange tijd zicht is op een kabinet, betekent dit akkoord wat betreft PerspectieF een zwarte dag voor de Nederlandse democrati

John Robert Hill Jr.
Nieuws

Ex-gevangene komt tot geloof na ontmoeting met God in gevangeniscel

Een voormalige gevangene die op zoek was naar roem, geld, drugs en vrouwen, zegt dat zijn leven radicaal veranderd is na een ontmoeting met de Heilige Geest in zijn gevangeniscel. Dat meldt CBN News.  Het gaat om John Robert Hill Jr., beter bekend al

SGP Opwekking
Nieuws

SGP toch niet naar Opwekking vanwege kritische reacties uit de achterban

De SGP heeft besloten om tijdens het Pinksterfeest geen stand te plaatsen op het drukbezochte evangelische festival Opwekking in Biddinghuizen. Dit besluit volgde na kritische reacties uit de achterban, zo liet een woordvoerder van de partij donderda